Jump to content

Գարգանի ճակատամարտ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Գարգանի ճակատամարտ
Թվականմ.թ.ա. 72
Մասն էՍպարտակի ապստամբություն
ՎայրՄոնտե Գարգանո, Իտալիա
Արդյունքհռոմեացիների հաղթանակ
Հակառակորդներ
Հռոմեական ՀանրապետությունԱպստամբ գլադիատորներ և ստրուկներ
Հրամանատարներ
Լուցիոս, Հելիոս Պուբլիկոլա, Քվինտոս ԱրիոսԿրիկս
Կողմերի ուժեր
2 լեգեոն30 հազար մարդ
Ռազմական կորուստներ
անհայտ20 հազար մարդ (Տիտոս Լիվիոս)
Ընդհանուր կորուստներ

Գարգանի ճակատամարտը տեղի է ունեցել մ.թ.ա. 72 թվականին՝ հռոմեական և ապստամբ ստրուկների բանակների միջև, և ավարտվել է ապստամբների պարտությամբ ու վերջիններիս ղեկավար Կրիկսի մահվամբ։

Նախապատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մ.թ.ա. 72 թվականի գարնանն ապստամբները լքեցին Մետապոնտի մոտակայքում տեղակայված իրենց ձմեռային ճամբարը և շարժվեցին դեպի հյուսիս` Ցիզալպյան Գալիա։ Սենատը` անհանգստանալով ապստամբության լայնածավալ բնույթից և պրետորներ Գլաբրի և Վարինիուսի պարտությամբ, ստրուկների շարժումը խեղդելու համար նրանց դեմ ուղարկեց կոնսուլական երկու բանակ` Լուցիոս Հելիոս Պուբիկոլայի և Գնեոս Կոռնելիուս Լենտուլի գլխավորությամբ[1]։ Կոնսուլներից յուրաքանչյուրն իր ետևից երկու լեգեոն էր տանում։ Հռոմեական բանակի նվազագույն թիվը օժանդակ զորքերի հետ միասին հաշվվում էր 30 հազար մարդ[1]։ Կոնսուլների ծրագիրը, ակնհայտորեն, կայանում էր Սպարտակի դեմ համաձայնեցված գործելու մեջ` Գարգանյան թերակղզու մոտակայքում նրան շրջապատելու նպատակով[1]։

Լենտուլը Տիբուրտինյան ճանապարհով շարժվեց դեպի Ադրիատիկի ափերը, իսկ Հելիոսը` Ափիոսյան ճանապարհով դեպի Ապուլիա[2]։ Սպարտակի հրամանատարության տակ գտնվող հիմնական զորքը պարտությունից խուսափելու համար արագացված կերպով շարժվեց դեպի հյուսիս-արևմուտք[3]։ Այդ ժամանակ նրանից առանձնացավ Կրիկսի ջոկատը, որը տեղակայվեց Գարգան լեռան լանջերին, դեպի արևելք այն ճանապարհից, որտեղով պետք է անցներ Հելիոսի զորքը[4]։ Այդպիսով նրանք վտանգ էին ստեղծել թշնամու աջ թևի կամ թիկունքի համար[3]։ Ամենայն հավանականությամբ, Կրիկսի ծրագրերը կազմված են եղել վաղօրոք, տակտիկական առավելության հասնելու համար[3]։ Լենտուլի բանակին պարտության մատնելու դեպքում Հելիոսի զորքը կշրջապատվեր Կրիկսի և Սպարտակի զորքերի կողմից[3]։

Սպարտակը հռոմեացիների համար անսպասելի հարձակվեց Լենտուլի երկու լեգեոնների վրա, որոնք դեռ ամբողջապես չէին հաղթահարել Ապենինները:Այնուհետև Սպարտակը հաստատվեց ճամբարում, իսկ Լենտուլի լեգատները, փորձելով շրջապատել ապստամբների ճամբարը, գլխովին ջախջախվեցին։

Ճակատամարտի ընթացք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հելիոսի և Կրիկսի բանակները հանդիպեցին Գարգան լեռան մոտ[5]։ Ըստ Ապպիանոսի` Կրիկսն ուներ մոտ 30 հազար զինվոր[6], իսկ համաձայն Լիվիոսի` 20 հազար[4]։ Ճակատամարտի ընթացքում, Հելիոսի հրամանով, հռոմեական զորքի կենտրոնը մի փոքր նահանջեց։ Այնուհետև ապստամբները սկսեցին ճնշել կենտրոնը, սակայն հռոմեացիների թևերը սկսեցին ձգվել` չկտրվելով կենտրոնից։ Դա հնարավորություն տվեց նրանց շրջապատել ապստամբներին և ջախջախել նրանց։ Կրիկսը, ըստ Լիվիոսի, սպանվեց պրետոր Քվինտոս Արիոսի կողմից[4]։ Այդ ճակատամարտում ոչնչացվեց ապստամբների երկու երրորդը[7]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 1,2 Горончаровский, 2011, էջ 88
  2. Горончаровский, 2011, էջ 90
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Горончаровский, 2011, էջ 91
  4. 4,0 4,1 4,2 Тит Ливий. Периоха к кн. 96
  5. Горончаровский, 2011, էջ 92
  6. Аппиан. Гражданские войны. I. 117
  7. Горончаровский, 2011, էջ 95

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]